+ HỎI: Đâu là sự cân bằng giữa chấp thủ vào nhà cửa của một người và sự buông xả được Phật giáo giảng dạy? Xin hãy trình bày câu hỏi này trên cả trình độ cá nhân – chấp thủ với trẻ em – và trên trình độ xã hội – chấp thủ với USA.

+ ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA ĐÁP: Có hai trình độ đối với việc quan tâm đến những người khác. Một trình độ, như tôi đã đề cập trước đây, là nhân tố sinh học. Những gì quý vị gọi là lòng trắc ẩn, hay thái độ tình cảm, cho nên vì vậy, trình độ ấy của lòng trắc ẩn có thể được phát triển đối với bạn bè của quý vị, chứ không với kẻ thù quý vị, vì một thái độ của kẻ thù là tiêu cực đối với quý vị. Với truyền thống tôn giáo, kể cả Phật giáo, khi chúng ta nói về lòng trắc ẩn, hay lòng từ bi, thì nó không hướng về tình cảm của họ, nhưng là, tự sáng tạo. Thí dụ, một số nuôi dưỡng bản thân không phải vì quý vị tử tế với chính quý vị mà bởi vì, một cách tự động, quý vị muốn hạnh phúc, quý vị không muốn đau khổ.

Do vậy, những người khác cũng thế, kể cả kẻ thù của quý vị, có cùng khát vọng và quyền vượt thắng khổ đau, để đạt được hạnh phúc. Trên căn bản đó, chúng ta có thể mở rộng lòng từ bi của chúng ta, vì thế lòng từ bi là không thành kiến. Lòng trắc ẩn trước là thành kiến và liên hệ rất nhiều với dính mắc, chấp thủ. Lòng từ bi nói sau là không có dính mắc, và chấp thủ.

Cho nên một lần nọ, nhà cơ học lượng tử này đã đề cập với tôi rằng ông không nên phát triển sự chấp trước vào lãnh vực khoa học của chính ông. Điều đó thật tuyệt vời. Trong trường hợp của riêng tôi, tôi là một Phật tử, nhưng tôi không nên phát triển một sự chấp trước đối với Phật giáo. Nếu tôi phát triển một sự dính mắc đối với Phật giáo, thì tôi sẽ không thấy giá trị của người khác một cách khách quan. Phật giáo không bao giờ khuyến khích việc phát triển dính mắc. Chấp trước và từ bi là hai vấn đề riêng biệt.

Do vậy, nhằm để phát triển một lòng từ bi không thành kiến, lòng từ ái và bi mẫn vô giới hạn, trước tiên ta phải tự tách riêng ra. Ta phải có lòng bình đẳng cho tất cả - cả những kẻ thù và những người bạn. Sau đó phát triển lòng từ bi không thành kiến. Và rồi thì cũng thường rằng người ta lẫn lộn Phật giáo với những tôn giáo khác nào đó, và xem khát vọng như điều gì đó tiêu cực. Khát vọng với dính mắc là tiêu cực. Chúng ta phải phát triển khát vọng với lý trí, thí dụ, khát vọng cho sự cát tường của người khác, hay khát vọng để vượt thắng sự khổ đau của chính ta. Điều đó là đúng. Khát vọng không có cơ sở thích đáng là rất liên hệ với dính mắc. Loại khát vọng đó phải được giảm thiểu. Và rồi, có sân hận. Có những loại sân hận đa dạng khác nhau – sân hận với cảm giác xấu ác thì khác với sân hận vì lòng từ bi hay một cảm giác quan tâm. Sân hận cũng có thể đến từ một thái độ vị kỷ, vốn có thể đưa đến bắt nạt và bóc lột người khác. Loại thái độ vị kỷ đó là tiêu cực. Nhưng một cảm giác vị kỷ khác - cảm giác của một tự ngã mạnh mẽ - là cần thiết. Chúng ta cần cảm giác của một tự ngã mạnh mẽ để phát triển lòng can đảm và ý chí. Thế nên, trong thế giới tinh thần và cảm giác, có rất nhiều loại đa dạng.

Tự nuôi dưỡng ta không phải qua việc ta thể hiện tử tế với chính mình; đó là vì, tự nhiên, ta muốn hạnh phúc, ta không muốn khổ đau, cho nên cảm giác chăm sóc này hiện hữu. Điều này tích cực hơn. Ngay cả niềm tin cũng là một điều tốt, nhưng niềm tin trong một điều sai lầm – niềm tin mù quáng – là nguy hiểm. Do vậy, niềm tin hành động với trí tuệ và thông minh là rất tốt. Niềm tin chỉ hành động với dính mắc là tiêu cực. Thế nên, có nhiều loại đa dạng.

+ Mời xem chi tiết...Tại đây